🐧 Linux Komutları ve Siber Güvenlikte Kullanılan Komutlar – Güncel Sözlük

Linux, sistem yönetimi, yazılım geliştirme ve siber güvenlik araştırmalarında en çok tercih edilen işletim sistemlerinden biridir. Terminal komutları, hem günlük işlemler hem de ileri düzey güvenlik testlerinde kritik rol oynar.

Aşağıdaki sözlükte, temel Linux komutlarının yanı sıra penetrasyon testleri ve siber güvenlik araştırmalarında öne çıkan komutları bulabilirsiniz.

📂 Dosya ve Dizin Yönetimi Komutları

• ls – Dizin içeriğini listeler.
• cd – Dizin değiştirir.
• pwd – Bulunduğunuz dizini gösterir.
• mkdir – Yeni dizin oluşturur.
• rmdir – Boş dizin siler.
• rm – Dosya veya dizin siler.
• cp – Dosya veya dizin kopyalar.
• mv – Dosya veya dizin taşır/yeniden adlandırır.
• touch – Boş dosya oluşturur veya dosya zaman damgasını değiştirir.
• file – Dosyanın türünü gösterir.
• cat – Dosya içeriğini görüntüler.
• more / less – Dosya içeriğini sayfa sayfa görüntüler.
• head / tail – Dosyanın başından veya sonundan satırları gösterir.
• find – Dosya ve dizin arar.
• locate – Hızlı dosya arama.
• stat – Dosya detaylarını gösterir.
• tree – Dizin yapısını ağaç şeklinde listeler.

⚙️ Sistem Yönetimi Komutları

• uname -a – Sistem çekirdek bilgilerini gösterir.
• hostname – Sistem adını gösterir/değiştirir.
• uptime – Çalışma süresini gösterir.
• whoami – Oturum açmış kullanıcıyı gösterir.
• id – Kullanıcı ve grup bilgilerini gösterir.
• groups – Kullanıcının grup üyeliklerini gösterir.
• ps – Çalışan süreçleri listeler.
• top / htop – Gerçek zamanlı sistem süreçlerini görüntüler.
• kill / killall – Süreç sonlandırır.
• df -h – Disk kullanımını gösterir.
• du -sh – Dosya/dizin boyutunu gösterir.
• free -h – Bellek kullanımını gösterir.
• dmesg – Çekirdek loglarını gösterir.
• journalctl – Sistem günlüklerini görüntüler.
• systemctl – Sistem servislerini yönetir.
• service – Servis başlatma/durdurma aracı.
• shutdown / reboot – Sistemi kapatma veya yeniden başlatma.

🖧 Ağ ve İletişim Komutları

• ifconfig / ip a – Ağ arayüz bilgilerini gösterir.
• ping – Ağ bağlantısını test eder.
• traceroute – Hedefe giden yolu gösterir.
• netstat – Ağ bağlantılarını ve portları listeler.
• ss – Netstat’ın modern alternatifi.
• nslookup / dig – DNS sorguları yapar.
• arp -a – ARP tablosunu görüntüler.
• curl – HTTP(S) istekleri yapar.
• wget – Dosya indirir.
• scp – SSH üzerinden dosya kopyalar.
• sftp – SSH üzerinden dosya aktarımı.
• ftp – FTP istemcisi.
• nc (netcat) – Port tarama, bağlantı açma ve soket işlemleri.
• telnet – Telnet istemcisi.
• iptables / ufw – Güvenlik duvarı yönetimi.
• route – Yönlendirme tablosunu gösterir.

🔐 Kullanıcı ve İzin Yönetimi Komutları

• adduser / useradd – Yeni kullanıcı ekler.
• passwd – Parola değiştirir.
• deluser / userdel – Kullanıcı siler.
• usermod – Kullanıcı bilgilerini değiştirir.
• groupadd – Grup oluşturur.
• groups – Kullanıcının grup üyeliklerini gösterir.
• chmod – Dosya izinlerini değiştirir.
• chown – Dosya sahipliğini değiştirir.
• umask – Varsayılan dosya izinlerini gösterir/değiştirir.
• sudo – Yetkili kullanıcı olarak komut çalıştırır.
• su – Başka kullanıcıya geçiş yapar.
• who / w – Giriş yapmış kullanıcıları gösterir.
• last – Son giriş yapan kullanıcıları listeler.

🛡️ Siber Güvenlikte Kullanılan Özel Komutlar

Bu komutlar, özellikle penetrasyon testleri, adli bilişim ve olay analizi süreçlerinde önemlidir:

• netcat (nc) – Port tarama, backdoor oluşturma, dosya transferi.
• tcpdump – Ağ trafiğini yakalama ve analiz etme.
• wireshark / tshark – Ağ trafiği analiz aracı.
• nmap – Ağ taraması ve güvenlik testi.
• hydra – Şifre kırma aracı.
• john (John the Ripper) – Parola kırma aracı.
• hashcat – GPU tabanlı parola kırma.
• airmon-ng / airodump-ng / aireplay-ng – Kablosuz ağ saldırı araçları.
• msfconsole (Metasploit) – İstismar (exploit) çerçevesi.
• sqlmap – SQL injection test aracı.
• nikto – Web sunucu güvenlik taraması.
• enum4linux – Windows ağ keşif aracı.
• socat – Netcat benzeri gelişmiş ağ aracı.
• strings – Dosyalardaki okunabilir stringleri çıkarır (malware analizi).
• lsof – Açık dosyaları ve portları listeler.
• strace – Sistem çağrılarını izler.
• gdb – Hata ayıklama aracı.
• chkrootkit – Rootkit tespiti.
• rkhunter – Zararlı yazılım tarayıcı.

📌 Sonuç

Linux komut satırı, sadece günlük kullanımda değil; aynı zamanda penetrasyon testleri, olay müdahalesi ve güvenlik araştırmalarında da en güçlü araçtır. Özellikle netcat, nmap, tcpdump, sqlmap, hydra, john gibi komutlar, siber güvenlik uzmanlarının vazgeçilmezlerindendir.

👉 Blogunuzda bu yazıyı “Linux Komutları ve Siber Güvenlik Sözlüğü” başlığıyla paylaşabilir, kullanıcıların favori komutlarını yorumlara eklemesini isteyebilirsiniz.